STAR TREK

1966 - 2018

WARP HIZINDA NOTALAR

GENE RODDENBERRY

Uzay: son sınır. Bunlar, yıldız gemisi Atılganın yolculukları. Beş yıllık görevimiz: garip yeni dünyaları keşfetmek, yeni hayat ve yeni medeniyetler bulmak, daha önce hiç kimsenin gitmediği yerlere cesurca gitmek...

Space: the final frontier. These are the voyages of the starship Enterprise. Its five-year mission: to explore strange new worlds, to seek out new life and new civilizations, to boldly go where no man has gone before...

Uzay gemisi Atılganın kaptanı James Tiberius Kirk'ün, 1966 yılında yolculuğuna başlayan Star Trek dizisinin ilk bölümünde yaptığı açılış konuşmasının üzerinden yarım yüzyıl geçti. Dizinin yaratıcısı Gene Roddenbery'nin hayalindeki geleceği tasarladığı ve NBC kanalının yapımcılığında hayata geçen hayallerin bugün ulaştığı nokta, yarattığı dünya çapındaki etki hakikaten muazzam bir başarı. Üç sezonluk bir başlangıcın ardından 1979 tarihinden itibaren, günümüze kadar çekilen toplam 13 sinema filmi, bir tanesi animasyon serisi olmak üzere, 6 televizyon dizisi, sayısız kitap ve çizgi roman, her türlü hediyelik eşya ve diğer ürünlerle milyar dolarlık bir pazar haline gelen Star Trek...

Yıldız gemisi Atılgan, 1966 - 1968 arası üç sezonluk maceranın ardından, 1973 yılında animasyon serisiyle yoluna devam etti. 1978 yılına geldiğimizde Paramount, 12 bölümlük Mr.Spock hariç, orijinal mürettebatla yeni bir seriye hazırlanırken, Star Wars'un olağanüstü başarısı üzerine, dizi projesinden vazgeçip, sinema filmi çekilmesine karar verir. Böylece efsane yönetmen Robert Wise'ın yönetiminde, Star Trek: The Motion Picture 1979 yılında ilk sinema filmiyle, bonus olarak Mr. Spock'un da mürettebata katılmasıyla, beyaz perde de yerini alır. İlk altı filmde eski, sonraki dört filmde, yeni nesil mürettebat yer alır. 2006 yılından itibaren J.J.Abrams önderliğinde seriye yeniden soluk aldıran ve sonuncusu geçtiğimiz yıl vizyona giren üç film daha çekilir. Televizyon cephesinde ise 1987 yılıyla birlikte tam 7 sezon sürecek, Star Trek: The Next Generation başlar. Tüm Star Trek dizileri içerisinde en başarılı seri bu olur. Kaptan Jean-Luc Piccard ile, yeni mürettebat, maceradan maceraya koşarlar. 1991 yılına geldiğimizde, dizinin yaratıcısı Gene Roddenberry aramızdan ayrılır ve külleri Colombia uzay mekiğiyle uzaya gönderilir. 1993 yılında yeni dizi gelir, Star Trek: Deep Space Nine. Bu seriyi, 1995 yılında 7 sezon sürecek Star Trek: Voyager takip eder ve 2001 yılında 4 sezonluk Enterprise, serinin bir diğer yeni dizisi olur. 2017 yılında beyaz camda uzun bir aradan sonra gösterime giren ve ilk sezonu 13 bölüm süren yeni dizi, Star Trek: Discovery efsanenin başarıyla devamına daha uzun süre katkıda bulunacak gibi görünüyor.

Star Trek - Next Generation

Star Trek - Voyager

Star Trek - Deep Space Nine

Star Trek - Enterprise

Star Trek - Discovery

1972 yılında TRT'de gösterilmeye başlanan diziyi açıkçası hayal meyal hatırlıyorum. Dört veya beş yaşımda merakla ekran karşısında oturup, hayranlıkla izlediğime eminim, çünkü net şekilde bazı sahneler hiç aklımdan çıkmamış ve yıllar sonra ilk serinin DVD'lerini alıp izlediğimde, aklımda kalan sahneleri hatırlamak hoş bir deneyim olmuştu. Uzay Yolu'nun TRT yıllarından, Türkçe'mize kazandırdığı, bilgisayar, ışık hızı, ışınlama gibi pek çok terim olduğu gibi, Kaptan Kirk'ün, "ışınla beni Scotty" ve Doktor McCoy'un "Ölmüş Jim" replikleri hafızalara kazınmıştır. Özellikle, Mr. Spock karakterine sesiyle hayat veren, dublaj sanatçısı Erol Amaç unutulmazlar arasına girmiştir.

1973, Star Trek ve ülkemiz açısından önemli bir yıldır. "Turist Ömer Uzay Yolunda" Sadri Alışık ve dizinin seslendirme sanatçılarıyla, yönetmen Hulki Saner tarafından çekilir ve o dönem sinemalarda büyük bir ilgiyle karşılanır. Özellikle, Turist Ömer'in, Mr. Spock'a "kabakulak" diye hitap etmesi ve şamatanın bir an bile eksilmediği film, sinema tarihinde de, çekilen ilk Star Trek filmi olmasıyla ayrıca önem arz etmektedir.

Star Trek fenomeni, çizgi roman alanında da çok fazla ilgi görmüştür. Marvel tarafından çıkartılan ve neredeyse tüm dünyada yayınlanan seriyi ülkemizde 80'li yıllarda Alfa Yayınları satışa çıkarmıştır. Çizgi roman merakımın başladığı yıllarda, televizyon ve sinemada büyük bir ilgi ve merakla takip ettiğim Star Trek çizgi romanlarına da kayıtsız kalmamış ve neredeyse çıkan bütün fasikülleri edinmiştim. Günümüzde çizgi roman yayınları halen devam etmektedir...

Star Trek serisinin müziklerinden bahsetmemiz gerekirse, besteci Alexander Coruage'ın unutulmaz ana teması, neredeyse dizinin kendisi kadar önemlidir. 1960'lı yılların, orkestra destekli pop sound tarzını kullanan bestecinin teması, bugüne kadar çekilen bütün sinema filmlerinde jenerik başlangıçlarında kullanılmıştır. 1979 tarihli ilk sinema filminin müzikleri ise efsane besteci Jerry Goldsmith'e emanet edilir. 

Jerry Goldsmith

Besteci, aynı zamanda Alexander Coruage ile yakın arkadaş olmaları sebebiyle, önce dizinin bestesiyle girişi yapar ve üstüne, tüm zamanların en unutulmaz ana temalarından birini besteleyerek, Star Trek'in çıtasını daha da yukarılara taşır. Devam fimi Wrath Of Khan için dönemin yeni parlayan bestecilerinden James Horner ile anlaşma yapılır. Besteci Goldsmith'in ağırlığı altında ezilmemek adına bir hayli uğraşır ve başarılı bir işe imza atar. Üçüncü film The Search For Spock'ın müzikleri de Horner emanet edilir. Bir önceki filmin besteleri üzerine çeşitlemelerle kotardığı albüm başarı çizgisinde bir değişim yaratmaz. Dördüncü film Voyage Home eski kadronun çektiği altı film içinde en fazla hasılat yapanı olarak dikkat çeker. Müzikler tecrübeli besteci Leonard Rosenman tarafından yapılır ve çok sevilir. 1989 yılına geldiğimiz de serinin en zayıf halkası olarak görülen The Final Frontier çekilir. Jerry Goldsmith tekrar stüdyoya girer ve ilk filmin ana temasını da arkasına alarak yeni bestelerle filmin başarısızlığının aksine çok kaliteli bir iş çıkartır. Efsane ekibin son filmi 1991 yılında vizyona girer The Undiscovered Country beşinci filmin başarısız izlerini kolaylıkla silmeyi başarır. Genç besteci Cliff Eidelman kariyerinin en iyi işlerinden birine imza atar. 

Alexander Courage

Bu filmin ardından altı yıllık bir ara gelir bu arada diziler devam etmektedir ve 1997 yılına geldiğimizde artık sahnede Generations ekibi vardır. Kaptan Jean Luc Piccard önderliğinde Atılgan yeni maceralara çıkmaya hazırdır. Yedinci film The Generations ilk ekiple ikincisi arasında geçiş köprüsü görevi görür. Televizyon dizisinin de müziklerini hazırlayan Dennis McCarthy, Coruage'in  unutulmaz ana temasını kullanarak yeni bestelerle taze kan olur. Sekizinci film bütün sinema filmleri içinde en başarılı olanlarındandır. First Contact hasılat açısından da yapımcının yüzünü güldürür. Bir kez daha Jerry Goldsmith ekibe katılır ve muhteşem bir albümle filmi taçlandırır. Dokuzuncu film Insurrection bir önceki filmle yükselen çıtanın yavaştan aşağıya doğru meyletmeye başladığı yapım olur. Müzikler bir kere daha Goldsmith'in ellerine teslim edilmiştir. Besteci her zamanki profesyonelliğini konuşturur albümde. Generetions ekibinin son birlikteliği onuncu film Nemesis ile 2002 yılında nihayete ererken besteci Goldsmith içinde Star Trek defterinin kapandığı hüzünlü bir veda olur bu! 

J.J.Abrams - Michael Giacchino

Star Trek sinema macerası 2009 yılına kadar uzun bir ara verir. Son dönem popüler yönetmenlerinden J.J.Abrams'ın devreye girmesiyle yepyeni yüzlerle, ilk ekibin maceralarının yer aldığı Star Trek Movie vizyona girer. önceki filmlere göre aksiyon dozu daha da artan film Dünya çapında büyük bir hasılat yaparak yeni filmlerin de yolunu açar. Bu yeni başlangıcın müziklerinde orkestranın başına Michael Giacchino geçer. Hollywood'un yeni ve başarılı bestecisi Alexander Courage'ın ana temasıyla harmanladığı besteleriyle başarılı bir iş çıkartır. Albüm içerisinde yer alan farklı bestelerle özellikle fanlar arasında kendini çabuk kabul ettirir. Devam filmleri In To Darkness ve Beyond ile kaldığı yerden başarıyla devam eden Giacchino önümüzdeki yıl çekimlerine başlanacak yeni macerada da orkestrayı yönetmeye devam edecek!

J.J.Abrams ve Yeni Yüzler

Star Trek bestecileri arasında en fazla emek veren ve bilinen Jerry Goldsmith, Next Generation ve Voyager'ın unutulmaz ana temalarını besteleyerek dizilerde de kendini göstermiştir. Alexander Courage ilk üç sezonluk dizinin müziklerini besteler. İkinci ekibin yer aldığı Next Generation, Deep Space Nine, Voyager ve Enterprise dizilerinin müziklerini çeşitli besteciler kotarır. Dennis McCarthy, Jay Chattaway, George Romanis, David Bell, Paul Baillargeon, Fred Steiner, Don Davis, John Debney, Richard Bellis, Gregory Smith, Ron Jones, Kevin Kiner, Velton Ray Bunch, Mark McKenzie, John Frizzell ve Brian Tyler gibi pek çok isim Star Trek dizi dünyasında besteleriyle boy gösterirler. Geçtiğimiz yıl gösterime giren yeni dizi Discovery'nin müzikleri Jeff Russo tarafından bestelenmiştir.

Hem dizi hem de sinema dünyasında elli yılı aşkın süredir boy gösteren Star Trek her devirde en iyi bestecileri bünyesinde barındırmıştır. Günümüzde hızını kesmeden warp hızında yoluna devam eden fenomen, yeni dünyaları keşfetmeye yepyeni bestelerle merakımızı celp etmeyi sürdürecek.

Star Trek Motion Picture 1979

Alia - Persis Khambatta

21. yüzyılda, Üçüncü Dünya Savaşının yıkıntıları arasından ayağa kalkmaya çalışan insanoğlu ve onlarla ilk teması gerçekleştiren, Vulcan ırkının işbirliği neticesinde kurulan, Birleşik Gezegenler Federasyonunun, hayatımıza girişinden bugüne geçen elli yıllık sürede, insanoğlu haris hırslarının peşinde koşmaya devam ediyor. Bu umarsızca gidişat bizleri küresel bir felakete sürükler mi bilemiyoruz ama Gene Roddenberry'nin yarattığı, her bireyin, barış içinde yaşadığı, sınırların, dil ve ırk farklılığının olmadığı, kısacası birleşmiş bir Dünyanın varlığını hayal etmek bile insanın içini biraz olsun gelecek adına umutlandırmaya yetiyor. Daha önce kimsenin gitmediği yerlere, cesurca gidebilmek... Günün birinde, neden olmasın?

Son sözü tüm zamanların en sevilen Alien'ı Mr. spock'a bırakalım,

Mene sakkhet ur seveh, (Vulcan dilinde)

Live Long And Prosper,

Uzun Yaşa ve Başarılı Ol!